Op stro leggen
In het Heelder woordenboek van Léon Janssen lezen we de uitdrukking: “Emes van bèd op struë lègke”. De letterlijke vertaling daarvan is: iemand van het sterfbed op geschoond stro leggen, maar het betekende ook: “van kwaad tot erger vervallen”.
De praktijk van “het op stro leggen” heeft een lange geschiedenis.
Er is een verhaal van een geschiedschrijver uit de zesde eeuw die vertelde over de gewoonte van mensen in Zeeland om hun doden in lichte, met stro gevulde bootjes te leggen, en ze de Noordzee op te roeien om daar de bootjes met hun lading in brand te steken. Een oud gedicht uit Zeeland herinnert daar nog steeds aan.
Lijkstro
En kistje mie ’n stooien band
Daar vare me mee
Naar het andere land.
’t Andere land is veel beter dan hier.
Daar zienge de engeltjes
Van tierelierelier.
Waarom legde men stervenden en overleden op stro?
Een verklaring is dat men niet wilde dat lijkvocht op het beddengoed terecht kwam, waardoor het niet meer gebruikt kon worden. Een andere verklaring is, dat men wilde voorkomen dat de ziel zich aan het bed ging hechten, en daardoor niet naar het hiernamaals ging. Door zo’n “dolende ziel” werd het bed onbruikbaar als slaapplek voor een ander. Deze verklaring lijkt de meest logische want vaak werd het stro, direct na de begrafenis, verbrand.
Dat er ook andere manieren waren om van dat stro af te komen blijkt uit een verhaal van Meester Delhoofen.
“In Panheel stond, even buiten het dorp, op de weg naar Heel, een doornenstruik. Wanneer in Panheel iemand stierf, werd hij met paard en kar naar het kerkhof in Heel gebracht. De kist waarin de overleden lag, stond op drie dikke bundels gevlochten stro. Wanneer de kist in Heel was afgeladen, gooide men, op de terugweg naar Panheel, deze drie schoven stro in de struik. Die werd, vanwege dit gebruik, de dodenstruik genoemd. Het stro liet men daar wegrotten.
Overledenen
Vroeger werd de uitdrukking “op het stro liggen” gebruikt om aan te geven dat iemand gestorven was. Tijdens Allerzielen gedenken wij de gestorvenen. In Heel waren dat het afgelopen jaar:
Leny Bemelmans – Bax – 81 jaar
Sef Wijermans – 84 jaar
Piet Oudhuis – 86 jaar
Toos Mestrom – Van den Heurik – 90 jaar
Tiny van Geneijgen – Storms – 94 jaar
Lies Giessen – Geuns – 98 jaar
Greet Angevaare – 92 jaar
Karin Hendrikx – 62 jaar
Wiel Geelen – 81 jaar
Marga Scheepers – Balthesen – 85 jaar
Stien Naus – Berg – 94 jaar
Hans Michiels van Kessenich – 83 jaar
Wiel van Soest – 83 jaar
Thijs Hamaekers – 72 jaar
Toos Loven – Reihs – 91 jaar
Toos Sniekers – Timmermans – 89 jaar
