De kalender en de Romeinen. Over Julius Caesar en de maanden van het jaar.
Heemkring Heel | Door Wim Coolen
14 januari 2024
Nieuws over Kasteel Heel leest u op onze nieuwspagina.
Een nieuwe kalender
Onze huidige kalender danken we aan Julius Caesar. Hij hervormde de oude kalender van de Romeinen.
Caesar
Julius Caesar leefde van ca. 100 tot 44 v.Chr. Als veldheer veroverde hij (bijna) heel Gallië. Ook onze streken maakten daar deel van uit. Nadat hij heerser van het Romeinse Rijk was geworden veranderde hij de bestaande jaarindeling.
De Kalender en de natuur
Het traditionele Romeinse jaar telde maar 355 dagen. Eeuwenlang hadden priesters de taak om de burgerlijke kalender weer gelijk te laten lopen met de natuurlijke seizoenen. Zij kregen echter hun berekeningen niet op orde. Ze voerden willekeurig schrikkeldagen in. Het gevolg was dat het kalenderjaar en het natuurlijke jaar wekenlang uit elkaar liepen. De Romeinse oogstfeesten vielen daardoor bijvoorbeeld op een moment dat de gewassen nog op het land stonden.
Juliaanse kalender
Caesar bracht orde in die chaos. Hij corrigeerde de fout en voerde een jaar in van 365 dagen: de juliaanse kalender. Elke vier jaar kwam er een extra dag bij aan het einde van februari. Dat was voor de Romeinen de reinigingsmaand; de laatste maand van het jaar.
Paus Gregorius XIII bracht later nog een paar veranderingen aan. De juliaanse kalender kreeg daarom zijn huidige naam: de gregoriaanse kalender.
Overzicht
Oorspronkelijk begon de oude Romeinse kalender in maart. We zien dat nog steeds terug aan de namen op onze kalender
Kalenderoverzicht
De kalender met de Romeinse (maand) indeling.
Nog een paar weetjes
Oorlogsmaand
Maart was de eerste maand van het jaar en is genoemd naar de god Mars. Dat was bij de Romeinen de god van de oorlog. In die maand begon voor de Romeinse legioenen het vechtseizoen. Dat was ook zo in de tijd dat Julius Caesar, ook in onze streken, zijn Gallische oorlogen voerde (58 v.Chr. tot 51 v.Chr.). Het oorlogsseizoen duurde tot oktober. Daarna keerden de legioenen terug naar het winterkwartier en had iedereen weer een tijdje rust.
Meimaand
De maand mei is tegenwoordig maand van Maria, de moeder van God. Bij de Romeinen was het de maand van de godin Maja. Ze vereerden die als moedergodin. We zien hier dat de Katholieke Kerk vaak aansloot bij bestaande vereringen en gebruiken.