De Atoombom
Op 9 augustus 1945 viel een atoombom op Nagasaki. Drie dagen eerder was op Hiroshima de eerste atoombom gevallen. De Verenigde Staten hadden een wapen in handen met een ongekende vernietigingskracht. Al snel wisten ook de Russen kernwapens te ontwikkelen. De VS en de Sovjet Unie kwamen daardoor in een wapenwedloop; de periode van de Koude Oorlog. Er werd destijds serieus rekening gehouden met een Derde Wereldoorlog en een atoomaanval.
Beschermende maatregelen
Tijdens die Koude Oorlog nam de Nederlands overheid een aantal beschermende maatregelen.
In 1952 werd de BB (Bescherming Bevolking) opgericht. Die vrijwilligersorganisatie moest de Nederlandse bevolking beschermen bij luchtaanvallen. Zij moesten tijdens een aanval puin ruimen, gewonden naar het ziekenhuis vervoeren en branden blussen.
Ook kwam er een landelijk waarschuwingssysteem met sirenes; een systeem dat nog elke eerste maandag van de maand getest wordt.
In 1961 kregen alle Nederlanders een brochure waarin de overheid adviseerde hoe te handelen tijdens een atoomaanval. Ook stonden daar adviezen in over het zelf bouwen van schuilkelders en het inrichten van een schuilplek in huis.
Volgens de overheid kon men een atoomaanval met een paar eenvoudige maatregelen toch overleven. Men moest letten op het luchtalarm. Als men dat niet hoorde dan was er de waarschuwing van de lichtflits, één tot enkele seconden voor de luchtdruk. Dat was niet veel tijd, maar nog wel voldoende om onder een tafel, in een portiek of een greppel, of achter een boom te duiken.
“Hoe te handelen bij oorlog en atoomaanval.” Kort voorlichtingsfilmpje uit 1961.
Beschermingsmaatregelen in de omgeving van Heel
Bunkers
Bij sluizen in Osen en Maasbracht werden ondergrondse bunkers gebouwd. Van daaruit kon het personeel op afstand, en beschermd, de sluizen en bruggen bedienen. Dat was om de doorvaart van de Maas te garanderen. Het ondergrondse complex in Osen is op 1 juni 1991 voor het laatst opengesteld voor publiek.
Ook bij de bouw van de Clauscentrale werd een dergelijke voorziening aangebracht.
Gewapend beton
In 2008 waren er bouwwerkzaamheden bij de sluis in Osen. Er moest een gat geboord worden tussen twee verdiepingen van het centrale bediengebouw om kabels door te voeren. Het gebouw bleek echter te stammen uit de tijd van de koude oorlog. Het was voorzien van kogelwerend glas, maar ook zaten er extra grote wapeningsijzers in het beton. Het boren duurde uren en kostte een kapot geboorde speciale betonboor van bijna duizend Euro.
Luchtwachttorens
Aan de Maasbrachterweg 2 in Montfort, bij de toegangsweg tot de vuilstort, werd een uitkijktoren gebouwd. Die maakte deel uit van een luchtwachtkring met de uitkijkposten in Heijthuijsen en Stramproy. Van hieruit werd, door vrijwilligers van de BB, het luchtruim afgespeurd naar Russische vliegtuigen.
Het verhaal gaat dat deze toren als enige luchtwachtpost ooit een vijandelijk vliegtuig (een Russische lljoesjin) heeft waargenomen op een zaterdag in 1958 of 1959. Het vliegtuig had deelgenomen aan vliegshow op vliegveld Le Bourget bij Parijs en was bewust van de koers richting Rusland afgeweken om de grensgebieden te fotograferen. Na melding aan de Duitse luchtmacht heeft zij de lljoesjin gedwongen te landen op vliegveld Düsseldorf.
Door afspraken en verdragen tussen landen met een kernbom lijkt de atoomdreiging minder reëel. Toch zijn er momenten in de geschiedenis die ons duidelijk maken dat dit slechts een illusie is.
Bekijk de korte video van 8 minuten over de man die de Derde Wereldoorlog voorkwam.