De affaire begon ergens, midden zestiger jaren: je was vóór of tegen. Volgens Maarten van Rossum vergeten wij te snel, maar wat weet u eigenlijk over …
De slimste mens
In het programma “de slimste mens” stelde Philip Freriks onlangs de vraag wie er in de jaren tachtig in Nederland één van de grootste vredesdemonstraties ooit organiseerde? De kandidaten moesten het antwoord (Mient Jan Faber) schuldig blijven. Dat was voor sidekick Maarten van Rossum aanleiding om zijn hart te luchten over het feit dat belangwekkende personen zo snel vergeten worden.
Wat weet u trouwens over Pastoor Ed Miedema?
Modernisering
in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw kwam Pastoor Ed Miedema, van de St. Michael parochie in Schaesberg, in conflict met bisschop Moors vanwege zijn opvatting over het ambt en het gezag in de Kerk.
Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) waren belangrijke besluiten genomen om de kerk te moderniseren. Miedema wilde het niet bij mooie woorden laten, maar daadwerkelijk veranderingen doorvoeren. Hij ging daarbij voortvarend te werk. Zo schafte hij o.a. de persoonlijke biecht af, deed de mis in het Nederlands, voerde een gezinsbijdrage in en als één van de eerste pastoors draaide hij zich tijdens de viering om en keek de mensen aan: zaken die in latere jaren gemeengoed werden.
Op een zondagochtend waren alle knielbanken verdwenen. Miedema vroeg zijn parochianen: “is het niet lekker warm in de kerk? Dat komt door de knielbanken, die ben ik aan het opstoken”.
De affaire
Voor bisschop Moors en de traditionele gelovigen vormde de eigenzinnige pastoor uit Schaesberg een probleem. Hij schikte zich niet naar de bestaande gezagsverhoudingen.
Het leidde tot een grote affaire in Schaesberg en in Limburg. Je was vóór of tegen Miedema.
“Parochianen kregen de keus: volgt u de pastoor of blijft u trouw aan de bisschop en Rome.”
In 1968 werd hij door bisschop Moors ontslagen. In Schaesberg werd een nieuwe pastoor aangesteld om het (oude) geloof weer te herstellen. Tegenstanders stichtten daarop de “vrije-streekparochie het eikske”, met Ed Miedema als pastoor. Daar trouwde hij, volgens de officiële pastoor van Schaesberg “alles wat los en vast zat, zelfs stellen die gescheiden waren”.
Protest
Tegen dat ontslag werd op 10 maart 1968 bij het Bisschoppelijk Paleis in Roermond gedemonstreerd. Roermond stroomde vol, er was veel politie en de actie werd landelijk nieuws. Ook de tegenstanders roerden zich en liepen rond met teksten als: “hobby pastoor”.
Excommunicatie
In 1972 werd Jo Gijsen door Rome tot bisschop van Roermond benoemd om in Limburg het kerkelijk gezag te herstellen en weer te laten functioneren volgens het Roomse spoorboekje. Na strubbelingen en rechtszaken over het bezit van de doop-, trouw en begraafregisters besloot Gijsen in 1978 om alle 250 huwelijken die Miedema gesloten had, ongeldig te verklaren.
Voor Gijsen was de maat vol toen Miedema in 1979 trouwde. Wegens schending van het celibaat werd hij geëxcommuniceerd, d.w.z. het priesterschap werd hem ontnomen en hij werd uit de Katholieke Kerk gezet.
Na het huwelijk ging Miedema in Haelen wonen maar hij bleef, tot eind jaren zeventig, zijn pastorale taak uitoefen in “het eikske”. Hij overleed in 1985 in Haelen. Onlangs, op 7 januari 2023, overleed daar ook zijn echtgenote en voormalige huishoudster, Gonnie Hermsen.
Documentaire
In 1998 werd over de affaire Miedema een documentaire van een half uur gemaakt. Een aanrader voor wie de tijdgeest wil proeven. (LET OP: na de aftiteling volgt nog een kort stukje.)