Contant geld raakt uit de gratie. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Sparen en lenen

Sparen en spaarzaamheid was vroeger een groot goed. Je spaarde voor een grotere aanschaf zoals een koelkast of een nieuw bankstel. Lenen deed je alleen voor een grote aanschaf, zoals een huis. Daarna werd weer gespaard om dat netjes terug te betalen: “zuinigheid met vlijt bouwde huizen als kastelen”.

Van loonzakje naar betaalrekening

Het was de tijd dat lonen vaak nog contant, in bruine zakjes, uitgereikt werden. Bank en overheid wisten ons echter te bewegen om salarissen te storten op een betaalrekening. Dat was destijds een kosteloze service van de bank.
Het was veilig voor de consument, hij had niet meer zoveel geld onder het matras of in de linnenkast, en de bank kreeg daardoor al het geld van de Nederlanders automatisch in kas. Dat kon weer uitgeleend worden. Het betalingsverkeer werd daarmee gefinancierd en er bleef nog een mooie winst over voor prachtige bankkantoren in alle plaatsen van ons land.

Servicekosten

Vroeger werd het beheer van de betaalrekeningen en spaarrekeningen door de banken gezien als een service, een soort vergoeding, omdat wij er ons geld gestald hadden. Tegenwoordig zien ze het als een kostenpost.
Van dienstverlenende financiële instellingen met een hoger maatschappelijk doel werden banken commerciële, vaak beursgenoteerde bedrijven, die voor aandeelhouders streven naar torenhoge winsten.

Afhankelijkheid

Banken hebben de consument inmiddels volledig afhankelijk gemaakt van hun diensten. Automatische afschrijvingen, tikkies en betalen met een pinpas, ze zijn vanzelfsprekend en onmisbaar geworden. En er was de zegetocht van het elektronisch bankieren; ontwikkelingen die niet iedereen kan bijbenen. Door het streven naar winstmaximalisatie werden die diensten steeds duurder. Ook werden vestigingen zomaar gesloten als dat voordeliger was voor de bank. Daarvoor in de plaats kwamen callcenters.

Pinnen