Wat weet u over de geschiedenis van de kloosters in Heel? Dit is deel 2 uit een serie met verhalen uit de “Canon van Maasgouw”.
Canonverhalen
Eén van de 14 verhalen in de onlangs verschenen Canon van Maasgouw gaat over het kloosterdorp Heel. Het is verplichte kost voor iedereen die in Heel woont, want sinds 1879 is de geschiedenis van het dorp nauw verbonden met de (voormalige) kloosters en hun erfenis.
De Kleine Zusters van de Heilige Joseph
In Heerlen waagde zich, rond 1870, kapelaan Savelberg aan de stichting van een nieuwe orde van zusters en broeders. Hij ontpopte zich als een succesvolle zorgondernemer. Zijn congregatie van de Kleine Zusters van de Heilige Joseph ontwikkelde zich tot een echte zorgmultinational.
Van Heerlen naar Heel
Vanuit de thuisbasis Heerlen, verkenden “zusters” al meteen de groeimogelijkheden voor de kleine startende congregatie. In 1879 kwamen ze op hun tochten (te voet!) ook in Heel terecht. De gravin van Osen had een huis aan de Dorpsstraat dat ze konden gebruiken als bewaarschool. Of de zusters misschien interesse hadden? In 1880 ontstond daaruit het kindertehuis “Klein Bethlehem”.
De kloosters in Heel
In die tijd lag in Heel ook het “Kasteel Heel” van de familie Hermans leeg. Savelberg nam het in 1879 als klooster in gebruik voor zijn broeders en zusters. De broeders kregen in 1910 een eigen klooster: Huize St. Joseph. De zuster bleven op Sint Anna.
De Stichting van Savelberg ging zich in Heel toeleggen op de plattelandszorg van armen, zieken, weeskinderen, epileptici en verder iedereen die ergens anders niet terecht kon. “Helpen waar niemand helpt” werd zijn credo.
Zorgonderneming
Na het overlijden van Savelberg kreeg Mgr. Leo Driessen de leiding over de Stichting. Hij verplaatste de hoofdvestiging van de congregatie van Heerlen naar Heel. Van daaruit bouwde hij de organisatie verder uit. Zijn broer Reinier was destijds geestelijk leider (rector) van de kloosters.
De Kleine Zusters van de Heilige Joseph vestigden zich overal in Nederland en ze waren actief in het onderwijs, de wijk- en ziekenverpleging. in ziekenhuizen en sanatoria. Er werden ziekenhuizen gesticht zoals het De Weverziekenhuis in Heerlen en het St. Laurentusziekenhuis in Roermond. Uiteindelijk werd het een “zorgonderneming” met vestigingen in Nederland, België, Indonesië, China en een aantal landen in Afrika.
Groei en professionalisering
De kloosters in Heel floreerden ondertussen. In de jaren dertig woonden er in Heel zelfs meer mensen in de kloosters dan in het dorp. St. Anna groeide uit tot één van de grootste kloosters van ons land.
St. Anna en St. Joseph gingen zich steeds meer toeleggen op de bewoners we destijds geestelijk gehandicapten noemden. Door de professionaliseringseisen in de zeventiger jaren verdwenen de zusters en broeders. Klein Bethlehem werd opgenomen in de jeugdzorg, Sint Anna werd Koraal en Sint Joseph Daelzicht. De kloostergebouwen maakten plaats voor nieuwe woonvormen, met nieuwe patiënten die nu cliënten genoemd werden.
Canon
Geheel in de geest van Joseph Savelberg speelt Heel nog steeds een belangrijke rol in de zorg voor de zwakkeren in onze samenleving. Het kloosterverleden van Heel heeft daarom met recht een plaats verdiend in de Canon van Maasgouw.
De “Canon van Maasgouw” is te koop bij de VVV in Thorn, Stevensweert en Roermond. Hij is ook online te bestellen. Klik daarvoor HIER.