Kerstmis is voorbij en de jaarwisseling gevierd. Volgens de traditie moeten alle kerstspullen uiterlijk 6 januari opgeruimd worden. Dan is het namelijk Driekoningen. Op die dag wordt herdacht dat de Drie Wijzen uit het Oosten de pasgeboren Jezus in zijn kribbe vonden.
Twaalf heilige nachten
Vóór de komst van het christendom in onze streken, was eind december ook al een belangrijke periode voor onze voorouders. Men vierde dan de winterzonnewende.
Vanaf 21 december keert het licht, na een periode van duisternis , terug en de dagen gaan lengen. Voor onze voorouders was de winterzonnewende een belangrijke gebeurtenis en er werd 12 nachten feestgevierd met vuurrituelen. Die heilige nachten – in het Duits “Weihnachten” – eindigden op 1 januari.
“Met Driekäöninge zeen de daag eine hanesjrei gelingd.”
(Met Driekoningen zijn de dagen één hanezang langer geworden.)
Rituelen en feestdagen
Met de bekering tot het christendom, kregen veel oude rituelen en feestdagen een nieuwe, christelijke betekenis. De zonnewende (21 december) werd afgezworen en daarvoor in de plaats vierde men eind december de geboorte van Christus. De exacte geboortedag van Jezus is niet bekend maar de Kerk bepaalde dat die op 25 december gevierd moest worden.
Driekoningen
Tijdens de viering van kerst werd het oude ritueel van vuur en lichtjes overgenomen. Ook liet men de kerstperiode net zo lang duren als de vroegere heilige dagen. Men telde vanaf kerst 12 dagen verder en kwam dan uit op 6 januari. Daar plaatste de Kerk de aanbidding van Jezus door de Drie Wijzen: Caspar, Melchior en Balthasar. Met de komst van deze drie “koningen” werd voor de Kerk de kerstperiode, en daarmee de periode van vuur en licht, afgesloten.
Kerstgroen
Er was nog een gebruik dat een plek kreeg in de christelijke kersttraditie. Tijdens de heilige dagen werden takken van bomen, hulst en klimop in de woningen geplaatst. Daarmee werden de goede geesten in huis gehaald. Aan het einde van de 12 heilige dagen moest dat groen weer het huis uit. De geesten werden weer “vrijgelaten”, omdat ze anders onheil in huis brachten.
A Christmas Carol
Charles Dickens heeft zich bij het schrijven van A Christmas Carol wellicht laten inspireren door het verhaal van de kerstgeesten. In het boek wordt de vrek Ebenezer Scrooge op kerstnacht bezocht door drie geesten: de geest van het verleden, de geest van het heden en de geest van de toekomst. Zij houden hem een spiegel voor. Scrooge neemt dan het besluit om een wending te geven aan zijn zure, zuinige leven.
Goede geesten
Om goede geesten te vriend te houden is het verstandig om de lichtjes en het kerstgroen op Driekoningen de deur uit te doen. Was u niet op de hoogte van de traditie of bent u niet zo lichtgelovig, dan kunt u natuurlijk alles nog even bij het oude laten en genieten van wat extra gezelligheid in huis.
