Foto: Glas in loodraam in kapelletje aan Polderhof (Heel) – afkomstig uit klooster Sint Anna
Kloosterdorp Heel: een korte geschiedenis.
Heemkring Heel | Door Wim Coolen
21 januari 2024
De kloosters
De kloosters zijn lange tijd beeldbepalend geweest in Heel. Ze werden gesticht door de Heerlense priester Petrus Savelberg. Hij begon in 1872 zijn eerste klooster in Heerlen, en in 1879 kwamen de eerste broeders en zusters naar Heel. Zij vestigden zich in het ooit zo imposante Kasteel Heel. Aan de Dorpsstraat werd een pand in gebruik genomen dat in 1883 de naam Klein Bethlehem kreeg. Het was bestemd voor de opvang van (wees)kinderen. In 1906 werd de villa Daelzicht en het landgoed eromheen gekocht. De broeders, die nog op Sint Anna woonden, bouwden er het St. Josephgesticht. De zusters bleven op Kasteel Heel, dat de naam “St. Anna” kreeg. Het zou uitgroeien tot een van de grootste klooster van Nederland.
Kloosterdorp Heel
Tot het begin van de jaren vijftig maakten de gestichten weinig onderscheid tussen hulpbehoevenden: ziek, bejaard, wees, ongehuwde moeder, epilepticus, zwakzinnig of zenuwlijder, iedereen werd opgenomen. Vanaf 1952 (St. Anna) en 1953 (St. Joseph) ging men zich volledig richten op de zorg van verstandelijk gehandicapten. Klein Bethlehem specialiseerde zich in de kinder- en jeugdopvang. Door de enorme groei van de instellingen is er zelfs een periode geweest dat in Heel meer bewoners in de instellingen woonden dan erbuiten.
Nieuwe denkbeelden
In de jaren zestig van de vorige eeuw braken andere tijden aan. Religieuzen verlieten de kloosters en de overheid ging meer eisen stellen aan de zorg. Met de broeders en zusters verdwenen ook de grote kloostercomplexen van Sint Anna, Sint Jozef en Klein Bethlehem. Ze werden grotendeels afgebroken omdat ze niet meer pasten in de nieuwe denkbeelden over zorg en huisvesting. Sint Anna en Sint Joseph ontwikkelden zich tot gespecialiseerde zorginstellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Er kwamen nieuwe gebouwen en nieuwe namen: Sint Joseph werd “Stichting Daelzicht” en Sint Anna ging verder als “Koraal”.
Nieuws over de brand op Kasteel Heel leest u op onze nieuwspagina.