Veel Limburgs sprekende ouders kiezen voor een eentalige Nederlandse opvoeding. Ook komen steeds meer nieuwe Nederlanders in Limburg wonen die geen Limburgs spreken. Waarom zouden we daarom nog Limburgs moeten spreken?
Waarom we Limburgs moeten leren
Bijzondere taal
Het Limburgs is geen dialect maar een bijzonder soort taal. Het is een toontaal zoals Zweeds, Noors en Chinees. In die talen kan de betekenis van een woord veranderen door de melodie waarmee het woord wordt uitgesproken. Dat geeft het Limburgs de zangerige klank die het Nederlands niet heeft. Het Limburgse woord zeeve kan bijvoorbeeld het getal zeven betekenen maar ook, iets zeven met een zeef. Door een klein klankverschil ontstaat een verschil van woordbetekenis. Dat maakt de Limburgssprekende tot één van de toongevoeligste wereldburgers.
Woordenschat
De Limburgssprekende is echter niet alleen toongevoeliger. Kinderen die Limburgs en Nederlands spreken hebben ook een grotere woordenschat. Datzelfde beeld zien we in Friesland en Drente waar ook veel tweetalig wordt opgevoed.
Spelling en prestatie
Toch voeden ouders hun kinderen tegenwoordig vaak niet meer op in het Limburgs. Ze zijn bang dat het ten koste gaat van de Nederlandse taalvaardigheid. Uit onderzoek blijkt daar geen sprake van is. Tweetalige opgevoede Limburgse kinderen presteren hetzelfde of zelfs beter dan Limburgse kinderen die eentalig Nederlands werden opgevoed. Een onderzoek uit 2017 toont aan dat Limburgssprekende kinderen op de basisschool even snel de Nederlandse woordenschat leren als eentalige Nederlandssprekenden. Ze blijken zich ook nog eens beter te kunnen concentreren.
“Wie sjoeën oos Limburgs is”
We moeten af van het idee dat het Limburgs een tweederangs taal is die maar beter vervangen kan worden door het Nederlands. Onderzoeken hebben aangetoond dat Limburgsspreken veel voordelen heeft en niet alleen voor de ontwikkeling van onze kinderen. Het is een rijke taal die we met trots mogen spreken.
Dialect spreken
In 1909 sprak 100% van de Limburgse bevolking het Limburgs. In 2015 was dit percentage gedaald naar 36%.
Bron: Taalunie 2015
Streektaal
In 1997 is het Limburgs erkend als officiële streektaal.
Heelder woordenboek
In 2003 publiceerde Léon Janssen het “Woordenboek Heels-Nederlands” . Een jaar later verscheen nog een aanvulling. Het was een bijzonder intitiatief om de rijke Haelder woordenschat vast te leggen en daarmee voor de vergetelheid te behoeden.
Levend dialect
Bij wet is vastgelegd dat het Limburgs gesproken mag worden in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven.
Paeperkook
Voor de liefhebber van het Limburgs hebben wij een prachtig stukje voordrachtskunst van Pater Sangers. Hij vertelt over zijn reis naar Amsterdam en de rol die een peperkoek daarbij speelde. Pater Sangers werd in 1915 geboren in Stevensweert en werd kruisheer in Maaseik.