De Romeinen veroverden onze streken met geweld. Maar hoe wisten ze het gebied meer dan 300 jaar in hun macht te houden?
De Romeinse veroveringen
De tweede aflevering van de NPO-serie “Het verhaal van Nederland” ging over Romeinen, Germanen en Bataven. Er was veel aandacht voor geweld en drama.
We waren getuige van de veldslag die Julius Caesar in 55 v. Chr., bij het Brabantse Kessel, leverde met de Germanen. Caesar heeft die gebeurtenis zelf beschreven in zijn boek “Bello Gallico”. Hij vertelt hoe mannen, vrouwen en kinderen door de Romeinen genadeloos werden afgeslacht en wie het overleefde werd als slaaf verkocht. Caesar werd mede door de verkoop van krijgsgevangenen zelfs één van de rijkste Romeinen van zijn tijd.
Uit de Bello Gallico:
Met mijn leger (…) arriveerde ik al bij het vijandelijke kamp voordat de Germanen door konden hebben wat er gebeurde. Door dit alles raakten ze plotseling in paniek: wij waren snel ter plaatse, hun stamhoofden ontbraken, en zij kregen geen tijd om te overleggen en naar de wapens te grijpen. (…). En terwijl hun angst zich manifesteerde in hun geschreeuw en gedraaf, drongen onze soldaten (…) het kamp binnen. Daar boden de mannen die in allerijl de wapens hadden kunnen grijpen korte tijd weerstand, en vochten tussen de karren en bagagewagens. (…) Maar er was ook een grote groep vrouwen en kinderen en deze sloegen nu naar alle kanten op de vlucht. Ik stuurde de ruiterij achter hen aan. De Germanen hoorden gegil achter zich en toen zij zagen dat hun vrouwen en kinderen gedood werden, smeten zij hun wapens neer (…) en renden hals over kop weg uit het kamp. Toen zij bij het punt waren gekomen waar Maas en Rijn samenstromen, zagen zij geen heil meer in verder vluchten. Een groot aantal van hen werd gedood en de rest wierp zich in de rivier, waar zij omkwamen overweldigd door angst, vermoeidheid en de kracht van de stroom.
De Limes
De Romeinen wisten, dankzij hun sterke legioenen, een groot deel van de destijds bekende wereld onder hun macht te brengen. Om het rijk aan de buitengrenzen te beschermen zetten ze een verdedigingslinie op, die verbonden werd door een netwerk van forten en wachttorens. De legioenen die er gelegerd werden, moesten de vijandelijke stammen buiten de deur houden. De noordelijke grens van het Romeinse Rijk, liep van west naar oost, dwars door Midden-Nederland. De resten van die verdedigingslinie, de Limes (Latijn voor grens), zijn inmiddels door de Unesco op de lijst van Werelderfgoed geplaatst.
Video: Beleef de Limes (4:06 min.)
De Romeinse vrede
Strijd en de veroveringen spreken tot de verbeelding, hebben de makers van de tv-serie waarschijnlijk gedacht. Wat zich daarna in het immense Romeinse Rijk voltrok was echter veel boeiender.
Na de veroveringen brak er voor de bevolking in het Romeinse Rijk een welvarende en vredige periode, de Pax Romana aan, die meer dan 300 jaar stand hield. De veroverde volkeren werden opgenomen in de Romeinse cultuur.
Economische bloei
Onderling werden de gebieden verbonden door een uitgebreid wegennetwerk, en al die wegen leidden naar Rome, het centrum van de macht. Het Romeinse Rijk kende, dankzij de rust en veiligheid die er heerste een ongekende economische bloei. Goederen werden over grote afstanden verhandeld en het geld verving de ruilhandel. De toegenomen welvaart zorgde voor een sterke toename van de bevolking en het ontstaan van nieuwe dorpen en steden.
Ook Catualium (Heel), gelegen aan de weg van Tongeren naar Nijmegen profiteerde van de economische voorspoed en ontwikkelde zich tot een welvarend centrum.
Moneten
De Romeinen brachten veel spullen naar ons land die we hier nog niet kenden. Bijvoorbeeld spiegels, messen, lepels en glas. Wat ze ook meebrachten was : geld. Die munten werden in Rome geslagen in één van de tempels die aan Juno was gewijd. Zij was de godin van de vrouwen, het huwelijk en de geboorte. Ook was ze de stadsgodin van Rome.
Haar bijnaam was “Moneta”. Romeinse geld daarom ook wel “moneta” genoemd. Het Engelse woord “money” en ons woord “munt” zijn daarvan afgeleid. In het Limburgs wordt voor geld ook het woord “moneten” geld gebruikt.
Catualium
Het verhaal van de Romeinen in Heel en omgeving wordt, door de werkgroep Catualium van Heemkring Heel, verder uitgewerkt. Daarnaast gaat de werkgroep dat verleden ook zichtbaar en tastbaar maken in Heel.
Wordt vervolgd.
Blogfoto: Standbeeld van Julius Caesar in Rome
Bronvermelding Romeinse munt: Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 3.0,